TRA yalenga kutoza kodi biashara za mitandaoni na vyumba vya Air BnB

Wamiliki wa biashara za Air Bnb pamoja na wanaofanya biashara za kidijitali wametakiwa kusajili biashara zao kupata nambari ya TIN kufikia mwisho wa mwezi Agosti la sivyo wakabiliwe na sheria.

Mamlaka ya ukusanyaji Kodi Tanzania TRA imetoa ilani hiyo ikitaja lengo la kuimarisha ukusanyaji kodi nchini katika sekta ya dijitali inayokua kwa kasi, ambayo kwa kiasi kikubwa haijawajibika katika ulipaji kodi kwa nchi licha ya pato kubwa mtandaoni.

Kamishna Mkuu wa TRA Yusuf Mwenda amesema kutakuwa na muda wa msamaha wa mwezi mmoja pekee kuanzia Agosti mosi kwa wafanyabiashara wote wa mtandaoni pamoja na wale wa Air Bnb na kuwasihi kutumia fursa hiyo kusajili biashara zao ambapo hawatakabiliwa na adhabu yoyote ya kisheria.

‘‘Tunaona idadi inayoongozeka ya wanaojipatia malipo kutokana na ukodishaji wa muda mfupi wa Air Bnb pamoja na wanaofaidi kutokana na biashara za mtandaoni kupitia majukwaa kama X, Tiktok na Instagram, lakini wengi wao wamesalia nje ya mfumo wa ukusanyaji kodi,’’ alisema Kamishna Mwenda.

Mapendeleo ya Wateja

Kwa mujibu wa utafiti uliofanywa na shirika la Statista 2025, soko la mtandaoni nchini Tanzania linakabiliwa na ukuaji wa wastani, unaochangiwa na kuongezeka kwa kupenya kwa mtandao, mabadiliko kuelekea ununuzi wa mtandaoni, na kuongezeka kwa imani ya watumiaji.

Sababu hizi zinaongeza ufikiaji wa bidhaa anuwai, na kusababisha upanuzi wa jumla wa soko.

Wateja nchini Tanzania wanazidi kuvutiwa na masoko ya mtandaoni ambayo yanatoa uteuzi mpana wa bidhaa za ndani na nje ya nchi, jambo linaloakisi upendeleo unaokua wa urahisishaji na aina mbalimbali.

Mwelekeo huu unajulikana zaidi kati ya idadi ya watu wachanga ambao wanakumbatia teknolojia na kuthamini ufikiaji wa haraka wa bidhaa.

Pato kutoka kwa biashara za kidijitali - 2024

Zaidi ya hayo, kuna ongezeko kubwa la suluhu za malipo ya simu za mkononi, kutokana na hitaji la miamala salama na yenye ufanisi.

Mabadiliko haya ya kitamaduni kuelekea Biashara ya mtandaoni yanakuza mazingira yanayobadilika zaidi ya ununuzi, kuwawezesha watumiaji na chaguo kubwa zaidi na kuboresha uzoefu wao wa ununuzi kwa ujumla.

Kati ya Julai 2024 na Machi 2025, serikali ya Tanzania ilikusanya takriban TZS 192.78 bilioni (karibu $71.5 milioni) katika mapato ya kodi ya kidijitali kutoka kwa biashara 1,820 za mtandaoni, hasa kutoka sekta ya kamari ya dijitali.

Mapato haya yalitolewa chini ya mfumo wa Ushuru wa Huduma Dijitali (DST) ulioanzishwa na Sheria ya Fedha ya 2022. DST inatoza ushuru wa 2% kwa mapato ya jumla ya watoa huduma za kidijitali wasio wakaaji, kama vile Meta (Facebook, Instagram, WhatsApp), Google, Apple, Netflix na TikTok .

Uchumi wa kidijitali kupanuka

Zaidi ya hayo, 18% ya Kodi ya Ongezeko la Thamani (VAT) inatumika kwa huduma za kidijitali zinazotumiwa na watumiaji wa Kitanzania .

Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) pia imekuwa ikijikita katika kupanua wigo wa kodi kwa kusajili biashara za kidijitali zisizo wakazi na zile za wakazi. Kufikia Februari 2024, mashirika 67 yasiyo wakaaji yalikuwa yamesajiliwa chini ya mfumo wa DST . Juhudi zinaendelea kubainisha na kusajili biashara zaidi za kidijitali za wakazi ili kuhakikisha kwamba kuna utiifu kamili wa kodi .

Soko la biashara ya mtandaoni la Tanzania linatarajiwa kufikia dola milioni 693.11 ifikapo mwaka 2025, huku kukiwa na kiwango cha ukuaji wa kila mwaka (CAGR) cha 6.82% kutoka 2025 hadi 2029.

Ukuaji huu unatarajiwa kuimarisha zaidi mapato ya serikali kutoka kwa biashara za mtandaoni huku uchumi wa kidijitali ukipanuka.